Przejdź do treści

Narzędzia dostępności

Odkrywamy dziedzictwo milanowskiej willi

Jan Szczepkowski

Nowa przestrzeń kulturalna

Projekt ma na celu stworzenie nowej przestrzeni działań kulturalnych i edukacyjnych. Willa Waleria stanie się miejscem interdyscyplinarnego podejścia do kultury. Będą tu prowadzone różnorodne szkolenia, warsztaty i wydarzenia kulturalne, oparte na dziedzinach architektury i rzemiosła.

Ponadto ośrodek będzie promował twórczość Jana Szczepkowskiego - wybitnego polskiego rzeźbiarza prowadzącego Miejską Szkołę Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w Warszawie.

Remont i konserwacja

Planowane prace obejmują szeroki zakres działań remontowo-budowlanych i konserwatorskich w zabytkowej Willi Waleria w Milanówku. Ten historyczny obiekt nie mógł być dotychczas używany ze względu na zły stan techniczny.

Budowanie tożsamości Milanówka

Realizacja projektu opiera się na konsultacjach społecznych z mieszkańcami i organizacjami pozarządowymi. To w ich wyniku został określony sposób wykorzystania budynku oraz zakres nowej oferty kulturalnej i edukacyjnej.

Działania ośrodka będą uwzględniać potrzeby różnych grup wiekowych oraz osób mających utrudniony dostęp do kultury, w tym osób z niepełnosprawnościami.

Zadania nowego ośrodka edukacji kulturalnej

  • programowanie, organizowanie i realizacja wystaw sztuki współczesnej i innych
  • wypracowanie nowych strategii kuratorskich oraz współczesnych form komunikowania się z odbiorcą
  • budowanie kolekcji dzieł sztuki, nastawionej na działania artystyczne akcentujące wysoką jakość technik artystycznych i odniesienie do tradycyjnych zadań sztuki
  • tworzenie artystom odpowiednich warunków dla prezentacji osiągnięć twórczych (wystawy stałe i czasowe, konkursy, sympozja, wydawnictwa)
  • wydawanie publikacji związanych z upowszechnianiem sztuki
  • popularyzowanie wiedzy o sztuce, w poszczególnych środowiskach społecznych
  • prowadzenie działalności oświatowej poprzez edukację kulturalną dzieci i młodzieży, a także dorosłych i osób starszych
  • popularyzowanie dorobku kulturowego Milanówka
  • organizacja wydarzeń kulturalnych lokalnych i ponadlokalnych
  • organizacja pobytów studyjnych dla teoretyków i krytyków sztuki
  • współdziałanie z innymi galeriami, centrami sztuki, szkołami i uczelniami artystycznymi, artystami i krytykami
  • ekspozycja i promocja kolekcji rzeźb Jana Szczepkowskiego – promocja jego życia i twórczości w kontekście Milanówka i sukcesów międzynarodowych
  • krzewienie interdyscyplinarności działań kulturalno-edukacyjnych poprzez prowadzenie różnorodnych szkoleń, warsztatów i wydarzeń kulturalnych, opartych na dziedzinach: architektury, rzemiosła

Obserwuj nasze działania na Facebooku

Zobacz więcej

Dziedzictwo Walerii

  • Pracownia

    Tu mieszkał i tworzył wybitny polski rzeźbiarz - Jan Szczepkowski. Pracownia zachowała się do dziś.
  • Architektura

    Willa jest zbudowana w stylu zmodernizowanego historyzmu. Górne piętro zostało przebudowane po pożarze.
  • Historia

    Pamięta czas z początków powstania Milanówka!
  • Nazwa

    Willa swoją nazwę zawdzięcza imieniu żony Rufina Morozowicza - słynnego aktora z początków XX w., dla której została ona wybudowana - Walerii z Kotowiczów.
  • Ogród

    Niegdyś ogród roztaczał się od dzisiejszej ul. Spacerowej aż do Wojska Polskiego i Mickiewicza! Na całej nieruchomości wytyczono alejki, altany, oranżerie i cieplarnie. Teren ozdabiały rzeźby i kapliczki w otoczeniu drzew i krzewów.
  • Lokalne dziedzictwo

    Z córką Morozowiczów - Marią - ożenił się wybitny rzeźbiarz Jan Szczepkowski, którego twórczość jest istotnym elementem dziedzictwa kulturowego Milanówka.

Historia

Chwila odpoczynku. Waleria i Rufin razem z córką Marią.

Dwupiętrowy budynek stanął na kilku zakupionych działkach, powstałych po parcelacji terenu Milanówek Las-Górny. Posesja znajdowała się pomiędzy dzisiejszymi ulicami: Spacerową, Krasińskiego, Wojska Polskiego i Mickiewicza. Prace budowlane prowadził Rudzki z Grodziska Mazowieckiego. W dwupiętrowej formie budynek przetrwał do roku 1915. Ostatnia kondygnacja budynku spłonęła w tym czasie od wybuchu szrapnela. Odbudowy w 1920 r. ponownie podjął się Rufin Morozowicz, jednakże tym razem powstał budynek jednopiętrowy.

Waleria, Maria i Jan przed Willą.

Po śmierci Rufina oraz Walerii Morozowiczów willa została w 1931 r. własnością Marii Morozowicz-Szczepkowskiej - ich córki.

Parterową część domu od strony ulicy Krasińskiego przeznaczono na pracownię Jana Szczepkowskiego. Na piętrze tej samej części urządzono dużą salę jadalną dla Szczepkowskich, która była wariantem wystroju oraz wyposażenia projektu wykonanego przez J. Szczepkowskiego dla Zamku Królewskiego w Warszawie.

Wyjątkowo prezentował się ogród willi Waleria. Zgodnie z projektem Morozowicza na całej nieruchomości wytyczono alejki, altany, oranżerie i cieplarnie. Teren ozdabiały rzeźby i kapliczki w otoczeniu drzew i krzewów. Całość była ogrodzona białym drewnianym płotem.

Willa jest zbudowana w stylu zmodernizowanego historyzmu. Można dopatrzyć się w niej elementów dworu polskiego. Wzniesiona jest na nieregularnym planie, zbliżonym do prostokąta. Elewacja od strony wschodniej jest siedmioosiowa, z trójstronnym ryzalitem środkowym wraz z gankiem kolumnowym ze schodami do ogrodu, który był niegdyś prawdziwą ozdobą budynku. Obecnie to jednopiętrowy murowany budynek z mansardą, kryty dachówką. Nad gankiem dodatkowo znajduje się taras, a w mansardzie loggia z filarami. Na skrzydłach budynku znajdowały się oszklone werandy.

Jak wspomina w swoich wspomnieniach Maria Morozowicz-Szczepkowska, był to „prawdziwy Raj”.

Budynek został zakupiony w 2007 r. przez Gminę Milanówek. W roku 2020 Miastu udało się uzyskać dwie dotacje na przywrócenie budynkowi dawnego blasku. Dzięki prawie 8,5mln środków zewnętrznych już niedługo Waleria stanie się miejscem na działania lokalne i ponadlokalne związane z szeroko pojętą kulturą i edukacją. Pojawi się stała ekspozycja dzieł artysty, W odrestaurowanej pracowni odbywać będą się warsztaty rzeźby, ceramiki, snycerstwa i innych form artystycznych bliskich Janowi Szczepkowskiemu. Waleria stanie się miejscem koncertów, wykładów i spotkań gdzie kultura i sztuka będą na pierwszym miejscu.

Partnerzy

Milanówek

Dzieje współczesnego Milanówka rozpoczęły się w 1899 r., kiedy właściciel majątku Milanówek, Michał Lasocki, utworzył spółkę, która dokonała podziału folwarku milanowskiego na działki i rozpoczęła pozyskiwanie osadników, głównie wśród mieszkańców Warszawy. W 1903 r. dokonała się kolejna parcelacja terenów majątku Grudów, należącego do posiadaczy fabryki gwoździ w Warszawie Grafa i Wolanowskiego. Ostatnia trzecia parcelacja obejmująca tereny majatku Czubin miała miejsce w 1911 r. Czubin należał wówczas do rodziny Radziwiłłów.

Rozwój osadnictwa nabrał dynamiki z chwilą utworzenia w 1901 r. przystanku Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Dogodny dojazd z Warszawy, doskonałe warunki klimatyczne, duży kompleks leśny i stosunkowo niski koszt działek - wszystko to nie tylko przyciągało do Milanówka miłośników niedzielnych wypadów poza miasto, ale i zachęcało osoby z kręgów inteligencji warszawskiej (przemysłowcy, prawnicy, urzędnicy, aktorzy, śpiewacy, artyści plastycy, dziennikarze), do osiedlania się tu na stałe. Coraz częściej zaczęły się pojawiać piękne murowane wille, rezydencje reprezentujące różne style architektoniczne; najlepiej trafiającymi w gusta mieszkańców okazał się tradycyjny historyzm i wszelkie odmiany stylu narodowego. Kościół św. Jadwigi powstał w stylu neoromańskim, pałac Matulinek - w stylu klasycystycznym. Powstały też wille w stylu neorenesansowym, tzw. zakopiańskim i wreszcie w stylu dworkowym, który nawiązywał do architektury polskiego dworu szlacheckiego. Z roku na rok Milanówek stawał się miejscowością coraz bardziej „modną”. Na stałe zamieszkali w Milanówku znani ówcześni polscy, pisarze, aktorzy, artyści plastycy i muzycy. O ile do wybuchu I wojny światowej ludność Milanówka nie przekraczała 500 osób, to w 1939 r. wynosiła już ok. 6 500. Dziś Milanówek liczy ok. 16 000 mieszkańców.


Milanowskie Centrum Kultury

Głównym celem działalności MCK jest edukacja dzieci i młodzieży oraz upowszechnianie kultury i sztuki, zarówno profesjonalnej jak i amatorskiej, w projektach i programach o zasięgu lokalnym, miejskim, wojewódzkim i ogólnopolskim. Służy mieszkańcom w rozwijaniu ciekawości świata, twórczej wyobraźni i zaspokajaniu naturalnej potrzeby aktywności.

Zakres projektu, objęty przez partnera to realizacja pełnej oferty kulturalnej, edukacyjnej, animacyjnej oraz promocja projektu.


INTBAU

INTBAU to unikalne, ugruntowane źródło wiedzy o globalnej architekturze i urbanistyce. INTBAU zrzesza wiodących praktyków i naukowców współczesnej architektury klasycznej.

Zakres projektu, objęty przez Partnera norweskiego to prowadzenie warsztatów tzw. architektoniczno-rzemieślniczych w ramach oferty kulturalno-edukacyjnej.

Misją INTBAU jest wspieranie tradycyjnego budownictwa, utrzymanie lokalnego charakteru i tworzenie lepszych miejsc do życia. Jest to osiągane poprzez warsztaty, szkoły letnie, wycieczki studyjne, konferencje, nagrody i konkursy. Celem INBAU są badania, edukacja i zaangażowanie w możliwie najszerszym zakresie wartości i znaczenia tradycyjnej architektury i projektowania urbanistycznego. Sieć INTBAU składa się z osób i instytucji, które projektują, wykonują, utrzymują, studiują lub korzystają z tradycyjnych budynków i miejsc. INTBAU angażuje się w edukację, zapewniając członkom sieci możliwość wymiany informacji, doświadczeń i uczenia się na temat trwałych technik budowania i tworzenia miejsc. INTBAU promuje ciągłość budowania tradycji, które pomagają tworzyć lokalną tożsamość.